1004 70 44 - 021
1004 70 44 - 021
Rate this post

قرنیه بخشی از پردۀ صُلبیه چشم است که در جلو چشم قرار می گیرد و یک ساختار کاملاً شفاف دارد؛ به طوری که نور را به راحتی از خود عبور می دهد. قرنیه به صورت یک لایه نازک و شفاف عمل می کند و زلالّیه، عنبّیه و مردمک چشم را می پوشاند. قرنیه قطری در حدود ۱۱ تا ۱۲ میلی‌متر و ضریب شکستی در حدود 377/1 دارد. جالب است بدانید که قرنیه هیچ گونه رگی ندارد و مثل پنجره ای عمل می کند که محیط داخلی چشم را از بیرون آن جدا می‌سازد. اگر می خواهید بیشتر با ساختار قرنیه و بیماری ها و عوارضی که می تواند با آنها درگیر شود و روش‌های درمانی آنها آشنا شوید، از شیوا کاور کمک بگیرید و این پست را تا انتها با دقت مطالعه کنید.

وظیفه قرنیه

همان طور که اشاره شد، قرنیه مثل یک پنجره شیشه ای است که محیط داخلی چشم را از محیط بیرون جدا می‌سازد. این پنجره شیشه‌ای دو وظیفه اصلی را بر عهده دارد:

اشتباه نکنید! قرنیه یک عضو مستقل از بدن به شمار نمی رود؛ بلکه خود قسمتی از کره چشم است.

بیشتر بخوانید: راه های شستشوی لنز طبیعی

اختلالات قرنیه

قرنیه به دلایل گوناگون می تواند دچار یک سری اختلالات شود؛ به طوری که اگر این اختلالات به مرحله حادّی برسند، شاید بیمار نیاز به پیوند قرنیه پیدا کند. این اختلالات با توجه به نوع عارضه ممکن است اختلالات ساختاری یا اختلالات عملکردی باشند. به عنوان مثال، بیماری قوز قرنیه (یا Keratoconus) یک عارضۀ ساختاری است. زیرا انحنای قرنیۀ فرد طبیعی نیست و در نتیجه باعث اختلال در بینایی او می‌شود. همچنین بیماران مبتلا به دیستروفی سلول‌های اندوتلیال، که یک نوع اختلال عملکردی در سلول‌های اندوتلیوم (Endothelium)، یعنی درونی ترین لایه قرنیه به شمار می رود، به دلیل عدم شفافیت قرنیه دچار کاهش بینایی شده و نیاز به پیوند قرنیه پیدا می‌کنند.

پیوند قرنیه

پیوند قرنیه

نخستین عمل جراحی پیوند قرنیه که با موفقیت انجام شد، در سال ۱۹۰۵ صورت گرفت. در این عمل جراحی، قرنیه کامل یک بیمار برداشته و قرنیه سالم به جای آن پیوند زده شد. به مرور زمان و با پیشرفت دانش و فناوری چشم پزشکی و ابداع روش‌های جدید، پیوند قرنیه نیز مورد دگرگونی بنیادین قرار گرفت و جراحان موفق شدند تا فقط قسمت معیوب قرنیه را بردارند و همان قسمت از قرنیه سالم را در جای متناظر خود پیوند بزنند. به این تکنیک، “پیوند لایه ای” نیز گفته می شود.

در مورد بیمارانی که دچار کدورت قرنیه، قوز قرنیه و یا سایر اختلالات مربوط به لایه‌های بالایی قرنیه هستند، همان لایه های بالایی و میانی مورد عمل جراحی پیوند قرار می گیرند. همچنین در برخی از افراد مثل بیماران مبتلا به دیستروفی اندوتلیال فوکس، عارضه PPCD (یا Posterior polymorphous corneal dystrophy)، سندروم ICE و بیمارانی که از قبل پیوند تمام ضخامت انجام داده‌اند و پیوند آنها بنا به هر دلیل پس زده و سلول های اندوتلیال از بین رفته اند، تنها همان لایۀ اندوتلیوم پیوند زده می شود و کاری به سایر قسمت‌های قرنیه ندارد. توجه داشته باشید که پیدا کردن قرنیۀ سالم باید از بین اهدا کننده های فوت شده انجام شود که این کار پس از انجام آزمایشات میکروبی و سلول شماری و همچنین پس از طی مراحل قانونی و اداری انجام می‌شود.

بیماری‌های قرنیه‌

اگر بخواهیم به صورت شبیه‌سازی با شما صحبت کنیم، شاید بهتر باشد چشم را به صورت یک دوربین در نظر بگیریم. در این صورت قرنیه مثل شیشۀ جلوی لنز دوربین عمل می‌کند که نه تنها یک پنجرۀ شفاف است که نور را به سمت داخل دوربین و بر روی پرده حساس به نور هدایت می‌کند، بلکه بخش زیادی از فرایند متمرکز ساختن پرتوهای نوری در چشم را نیز انجام می دهد. اهمیت قرنیه برای کل چشم به حدی است که بیماری های قرنیه جزو مهم‌ترین بیماری های چشم به شمار می روند. عدم درمان، یا درمان ناقص و یا درمان دیرهنگام، می‌تواند موجب کدری، انحراف تصویر، زخم و سرانجام نابینایی چشم شود. مهم‌ترین بیماری های قرنیه عبارتند از:

  1. قرنیه مخروطی یا قوز قرنیه
  2. دیستروفی اندوتلیال فوکس
  3. امراض غیر التهابی قرنیه تاولی

قرنیۀ مخروطی یا قوز قرنیه

قوز قرنیه عبارت است از تضعیف و نازک شدن قسمت مرکزی قرنیه به گونه ای که قرنیه شکل گنبدی به خود بگیرد. پیشرفت این بیماری می‌تواند در افراد مختلف فرق کند؛ و سریع، تدریجی یا گسسته اتفاق بیافتد. قوز قرنیه می‌تواند در هر دو چشم و یا فقط در یک چشم اتفاق بیافتد.

قوز قرنیه

دیستروفی اندوتلیال فوکس

این بیماری عبارت است از اختلال وراثتی در لایۀ داخلی قرنیه که اندوتلیوم نام دارد. کار این لایه پمپاژ کردن مایعات به بیرون از قرنیه است تا بتواند قرنیه را از پشت همچنان نازک و شفاف نگه دارد. زمانی که اندوتلیوم کار خود را به درستی انجام دهد، مایعات به بیرون پمپاژ نمی‌شوند و سبب تورم قرنیه می‌شوند و قرنیه تار شده و بینایی را کاهش می‌دهد.

امراض غیر التهابی قرنیه تاولی

در این بیماری قرنیه برای همیشه متورم می‌ماند. عامل این بیماری آسیب دیدن لایه داخلی قرنیه و اندوتلیوم  و بیرون رانده شدن مایعات از بافت آن می‌باشد.

دلایل ایجاد بیماری‌های قرنیه

  1. ایجاد عفونت‌های باکتریایی، قارچی و عفونی.
  2. در بیشتر بیماران، دلیل قرنیه مخروطی (قوز قرنیه) مشخص نیست.
  3. بالا رفتن سن هم می‌تواند بر وضوح و سلامت قرنیه تأثیر بگذارد.
  4. آب مرواریدو ایمپلنت لنزهای داخل چشمی.
  5. در درصد پایینی از بیماران، بیماری غیرالتهابی قرنیه تاولی به دلیل انجام اعمال جراحی رخ می‌دهد.
  6. زمینۀ ارثی
  7. استفاده از لنزهای تماسی
  8. وارد شدن ضربه به چشم
  9. بیماری‌های چشمی ویژه مثل التهاب شبکیه‌ پیگمنتانه، رتینوپاتی نارس، و کراتوکنژنکتیویت بهاره
  10. بیماری‌های سیستمی مثل آموروز مادرزادی لبر، سندرم ایلرز-دانلوس، سندروم دان و اختلال استخوان‌زایی

علائم بیماری‌های قرنیه

تشخیص بیماری قرنیه‌

چشم پزشک قادر است تا از طریق معاینۀ چشم‌ها و استفاده از تجهیزات بزرگنمایی، وجود بیماری قرنیه را تشخیص دهد. برای این منظور با استفاده از لامپ اسلیت و فناوری تشخیص پیشرفته، از جمله توپوگرافی قرنیه می‌توان علائم اولیه آسیب‌های قرنیه از قبیل آب مروارید و سایر مشکلات مربوط به سازۀ قرنیه را تشخیص دهد. پزشک پس از باز کردن مردمک چشم، شبکیه را نیز از لحاظ علائم ‌بیماری مورد بررسی قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: راه های درمان خشکی چشم

درمان بیماری قرنیه

بیماری قرنیه نیز مثل سایر بیماری‌های چشمی باید به سرعت درمان شود. هرچند پیوند قرنیه همیشه یک درمان ضروری برای رفع کدری قرنیه محسوب می شود، اما برخی از شاخص‌ها نیز وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند تا بیماری قرنیه در مراحل اولیه تا مدت‌ها ثابت بماند.

دلایل مؤثر بر آسیب دیدگی قرنیه

التهاب قرنیه معمولاً پس از ورود عوامل ویروسی، باکتریایی، قارچی و یا هر نوع آلودگی خارجی به قرنیه به وجود می‌آید. ویروس‌ها و باکتری‌ها می‌توانند پس از آسیب زدن به جداره قرنیه وارد آن شده و ایجاد تورم، عفونت و زخم کنند. اگر از لنز تماسی استفاده می‌کنید، مراقب نظافت آن باشید. زیرا لنزهای تماسی به سبب تماس مستقیم که با قرنیه چشم دارند، می‌توانند به التهاب آن کمک کنند.

 علائم التهاب قرنیه

  1. درد شدید در چشم
  2. تاری دید
  3. اشک ‌ریزی
  4. سرخی چشم
  5. حساسیت فراوان به نور
  6. آبریزش از چشم آسیب دیده

درمان التهاب قرنیه معمولاً به وسیله قطره‌های ضد قارچ یا آنتی بیوتیک صورت می‌گیرد. البته در برخی موارد نیاز به داروهای ضد ویروس و قطره های استروئیدی نیز هست.

التهاب چشم

تبخال چشمی

تبخال چشمی مثل سایر تبخال‌ها یک نوع عفونت ویروسی است که می‌تواند گاه و بی‌گاه عود کند. علت اصلی تبخال، ویروس هرپس سیمپلکس است که همان عامل تبخال در نقاط دیگر بدن می‌باشد. این ویروس اقدام به ایجاد زخم‌های پراکنده در قرنیه می‌کند که در طول زمان می‌توانند به عمق قرنیه و چشم نفوذ کنند. متأسفانه این بیماری هیچ درمان خاصی ندارد ولی می‌توان با استفاده از یک سری داروهای ضد ویروس یا قطرات استروئیدی آن را کنترل و متوقف کرد.

تبخال زوستر (زونا)

زمانی که یک نفر به آبله مرغان مبتلا می‌شود، ویروس مسبب آن پس از بهبودی در بدن باقی می‌ماند. این ویروس در سیستم عصبی بدن به صورت غیر فعال به زندگی خود ادامه می‌دهد و در زمان‌های دیگری از زندگی خود را به نقاط دیگری از سیستم عصبی منتقل می‌کند و اعضای خاصی از بدن از جمله چشم‌ها را گرفتار خود می‌سازد. هجوم تبخال زوستر به ناحیه صورت می‌تواند باعث بروز آسیب‌های جدی به قرنیه چشم‌ها شود. هر چند این آسیب‌ها می‌توانند خود به خود بهبود پیدا کنند، اما داروهای آنتی ویروس و قطره‌های استروئیدی نیز باعث بهبودی آن می‌شوند.

معمولاً کسانی که به آبله مرغان مبتلا می‌شوند، در معرض ابتلا و تبخال زوستر هم هستند. اما  افراد بالای ۸۰ سال و افرادی که از ضعف سیستم ایمنی بدن برخوردارند، بیشتر در معرض ابتلا به تبخال زوستر قرار دارند. اگر سن شما بالای ۵۰ سال است، امکان دارد پزشک به شما توصیه کند که با تزریق واکسن، از ابتلا به تبخال زوستر پیشگیری کنید.

سخن پایانی

همانطور که در این مقاله خواندید قرنیه چشم میتواند مبتلا به بیماری های متفاوتی بشود اما جای نگرانی نیسن و با مراجعه به پزشگ متخصص به راحتی میتوانید این مشکل را حل کنید.

بیماری های قرنیه چشم" alt="">
بیماری های قرنیه چشم" alt="">

قرنیه چشم

Rate this post

قرنیه بخشی از پردۀ صُلبیه چشم است که در جلو چشم قرار می گیرد و یک ساختار کاملاً شفاف دارد؛ به طوری که نور را به راحتی از خود عبور می دهد. قرنیه به صورت یک لایه نازک و شفاف عمل می کند و زلالّیه، عنبّیه و مردمک چشم را می پوشاند. قرنیه قطری در حدود ۱۱ تا ۱۲ میلی‌متر و ضریب شکستی در حدود 377/1 دارد. جالب است بدانید که قرنیه هیچ گونه رگی ندارد و مثل پنجره ای عمل می کند که محیط داخلی چشم را از بیرون آن جدا می‌سازد. اگر می خواهید بیشتر با ساختار قرنیه و بیماری ها و عوارضی که می تواند با آنها درگیر شود و روش‌های درمانی آنها آشنا شوید، از شیوا کاور کمک بگیرید و این پست را تا انتها با دقت مطالعه کنید.

وظیفه قرنیه

همان طور که اشاره شد، قرنیه مثل یک پنجره شیشه ای است که محیط داخلی چشم را از محیط بیرون جدا می‌سازد. این پنجره شیشه‌ای دو وظیفه اصلی را بر عهده دارد:

اشتباه نکنید! قرنیه یک عضو مستقل از بدن به شمار نمی رود؛ بلکه خود قسمتی از کره چشم است.

بیشتر بخوانید: راه های شستشوی لنز طبیعی

اختلالات قرنیه

قرنیه به دلایل گوناگون می تواند دچار یک سری اختلالات شود؛ به طوری که اگر این اختلالات به مرحله حادّی برسند، شاید بیمار نیاز به پیوند قرنیه پیدا کند. این اختلالات با توجه به نوع عارضه ممکن است اختلالات ساختاری یا اختلالات عملکردی باشند. به عنوان مثال، بیماری قوز قرنیه (یا Keratoconus) یک عارضۀ ساختاری است. زیرا انحنای قرنیۀ فرد طبیعی نیست و در نتیجه باعث اختلال در بینایی او می‌شود. همچنین بیماران مبتلا به دیستروفی سلول‌های اندوتلیال، که یک نوع اختلال عملکردی در سلول‌های اندوتلیوم (Endothelium)، یعنی درونی ترین لایه قرنیه به شمار می رود، به دلیل عدم شفافیت قرنیه دچار کاهش بینایی شده و نیاز به پیوند قرنیه پیدا می‌کنند.

پیوند قرنیه

پیوند قرنیه

نخستین عمل جراحی پیوند قرنیه که با موفقیت انجام شد، در سال ۱۹۰۵ صورت گرفت. در این عمل جراحی، قرنیه کامل یک بیمار برداشته و قرنیه سالم به جای آن پیوند زده شد. به مرور زمان و با پیشرفت دانش و فناوری چشم پزشکی و ابداع روش‌های جدید، پیوند قرنیه نیز مورد دگرگونی بنیادین قرار گرفت و جراحان موفق شدند تا فقط قسمت معیوب قرنیه را بردارند و همان قسمت از قرنیه سالم را در جای متناظر خود پیوند بزنند. به این تکنیک، “پیوند لایه ای” نیز گفته می شود.

در مورد بیمارانی که دچار کدورت قرنیه، قوز قرنیه و یا سایر اختلالات مربوط به لایه‌های بالایی قرنیه هستند، همان لایه های بالایی و میانی مورد عمل جراحی پیوند قرار می گیرند. همچنین در برخی از افراد مثل بیماران مبتلا به دیستروفی اندوتلیال فوکس، عارضه PPCD (یا Posterior polymorphous corneal dystrophy)، سندروم ICE و بیمارانی که از قبل پیوند تمام ضخامت انجام داده‌اند و پیوند آنها بنا به هر دلیل پس زده و سلول های اندوتلیال از بین رفته اند، تنها همان لایۀ اندوتلیوم پیوند زده می شود و کاری به سایر قسمت‌های قرنیه ندارد. توجه داشته باشید که پیدا کردن قرنیۀ سالم باید از بین اهدا کننده های فوت شده انجام شود که این کار پس از انجام آزمایشات میکروبی و سلول شماری و همچنین پس از طی مراحل قانونی و اداری انجام می‌شود.

بیماری‌های قرنیه‌

اگر بخواهیم به صورت شبیه‌سازی با شما صحبت کنیم، شاید بهتر باشد چشم را به صورت یک دوربین در نظر بگیریم. در این صورت قرنیه مثل شیشۀ جلوی لنز دوربین عمل می‌کند که نه تنها یک پنجرۀ شفاف است که نور را به سمت داخل دوربین و بر روی پرده حساس به نور هدایت می‌کند، بلکه بخش زیادی از فرایند متمرکز ساختن پرتوهای نوری در چشم را نیز انجام می دهد. اهمیت قرنیه برای کل چشم به حدی است که بیماری های قرنیه جزو مهم‌ترین بیماری های چشم به شمار می روند. عدم درمان، یا درمان ناقص و یا درمان دیرهنگام، می‌تواند موجب کدری، انحراف تصویر، زخم و سرانجام نابینایی چشم شود. مهم‌ترین بیماری های قرنیه عبارتند از:

  1. قرنیه مخروطی یا قوز قرنیه
  2. دیستروفی اندوتلیال فوکس
  3. امراض غیر التهابی قرنیه تاولی

قرنیۀ مخروطی یا قوز قرنیه

قوز قرنیه عبارت است از تضعیف و نازک شدن قسمت مرکزی قرنیه به گونه ای که قرنیه شکل گنبدی به خود بگیرد. پیشرفت این بیماری می‌تواند در افراد مختلف فرق کند؛ و سریع، تدریجی یا گسسته اتفاق بیافتد. قوز قرنیه می‌تواند در هر دو چشم و یا فقط در یک چشم اتفاق بیافتد.

قوز قرنیه

دیستروفی اندوتلیال فوکس

این بیماری عبارت است از اختلال وراثتی در لایۀ داخلی قرنیه که اندوتلیوم نام دارد. کار این لایه پمپاژ کردن مایعات به بیرون از قرنیه است تا بتواند قرنیه را از پشت همچنان نازک و شفاف نگه دارد. زمانی که اندوتلیوم کار خود را به درستی انجام دهد، مایعات به بیرون پمپاژ نمی‌شوند و سبب تورم قرنیه می‌شوند و قرنیه تار شده و بینایی را کاهش می‌دهد.

امراض غیر التهابی قرنیه تاولی

در این بیماری قرنیه برای همیشه متورم می‌ماند. عامل این بیماری آسیب دیدن لایه داخلی قرنیه و اندوتلیوم  و بیرون رانده شدن مایعات از بافت آن می‌باشد.

دلایل ایجاد بیماری‌های قرنیه

  1. ایجاد عفونت‌های باکتریایی، قارچی و عفونی.
  2. در بیشتر بیماران، دلیل قرنیه مخروطی (قوز قرنیه) مشخص نیست.
  3. بالا رفتن سن هم می‌تواند بر وضوح و سلامت قرنیه تأثیر بگذارد.
  4. آب مرواریدو ایمپلنت لنزهای داخل چشمی.
  5. در درصد پایینی از بیماران، بیماری غیرالتهابی قرنیه تاولی به دلیل انجام اعمال جراحی رخ می‌دهد.
  6. زمینۀ ارثی
  7. استفاده از لنزهای تماسی
  8. وارد شدن ضربه به چشم
  9. بیماری‌های چشمی ویژه مثل التهاب شبکیه‌ پیگمنتانه، رتینوپاتی نارس، و کراتوکنژنکتیویت بهاره
  10. بیماری‌های سیستمی مثل آموروز مادرزادی لبر، سندرم ایلرز-دانلوس، سندروم دان و اختلال استخوان‌زایی

علائم بیماری‌های قرنیه

تشخیص بیماری قرنیه‌

چشم پزشک قادر است تا از طریق معاینۀ چشم‌ها و استفاده از تجهیزات بزرگنمایی، وجود بیماری قرنیه را تشخیص دهد. برای این منظور با استفاده از لامپ اسلیت و فناوری تشخیص پیشرفته، از جمله توپوگرافی قرنیه می‌توان علائم اولیه آسیب‌های قرنیه از قبیل آب مروارید و سایر مشکلات مربوط به سازۀ قرنیه را تشخیص دهد. پزشک پس از باز کردن مردمک چشم، شبکیه را نیز از لحاظ علائم ‌بیماری مورد بررسی قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: راه های درمان خشکی چشم

درمان بیماری قرنیه

بیماری قرنیه نیز مثل سایر بیماری‌های چشمی باید به سرعت درمان شود. هرچند پیوند قرنیه همیشه یک درمان ضروری برای رفع کدری قرنیه محسوب می شود، اما برخی از شاخص‌ها نیز وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند تا بیماری قرنیه در مراحل اولیه تا مدت‌ها ثابت بماند.

دلایل مؤثر بر آسیب دیدگی قرنیه

التهاب قرنیه معمولاً پس از ورود عوامل ویروسی، باکتریایی، قارچی و یا هر نوع آلودگی خارجی به قرنیه به وجود می‌آید. ویروس‌ها و باکتری‌ها می‌توانند پس از آسیب زدن به جداره قرنیه وارد آن شده و ایجاد تورم، عفونت و زخم کنند. اگر از لنز تماسی استفاده می‌کنید، مراقب نظافت آن باشید. زیرا لنزهای تماسی به سبب تماس مستقیم که با قرنیه چشم دارند، می‌توانند به التهاب آن کمک کنند.

 علائم التهاب قرنیه

  1. درد شدید در چشم
  2. تاری دید
  3. اشک ‌ریزی
  4. سرخی چشم
  5. حساسیت فراوان به نور
  6. آبریزش از چشم آسیب دیده

درمان التهاب قرنیه معمولاً به وسیله قطره‌های ضد قارچ یا آنتی بیوتیک صورت می‌گیرد. البته در برخی موارد نیاز به داروهای ضد ویروس و قطره های استروئیدی نیز هست.

التهاب چشم

تبخال چشمی

تبخال چشمی مثل سایر تبخال‌ها یک نوع عفونت ویروسی است که می‌تواند گاه و بی‌گاه عود کند. علت اصلی تبخال، ویروس هرپس سیمپلکس است که همان عامل تبخال در نقاط دیگر بدن می‌باشد. این ویروس اقدام به ایجاد زخم‌های پراکنده در قرنیه می‌کند که در طول زمان می‌توانند به عمق قرنیه و چشم نفوذ کنند. متأسفانه این بیماری هیچ درمان خاصی ندارد ولی می‌توان با استفاده از یک سری داروهای ضد ویروس یا قطرات استروئیدی آن را کنترل و متوقف کرد.

تبخال زوستر (زونا)

زمانی که یک نفر به آبله مرغان مبتلا می‌شود، ویروس مسبب آن پس از بهبودی در بدن باقی می‌ماند. این ویروس در سیستم عصبی بدن به صورت غیر فعال به زندگی خود ادامه می‌دهد و در زمان‌های دیگری از زندگی خود را به نقاط دیگری از سیستم عصبی منتقل می‌کند و اعضای خاصی از بدن از جمله چشم‌ها را گرفتار خود می‌سازد. هجوم تبخال زوستر به ناحیه صورت می‌تواند باعث بروز آسیب‌های جدی به قرنیه چشم‌ها شود. هر چند این آسیب‌ها می‌توانند خود به خود بهبود پیدا کنند، اما داروهای آنتی ویروس و قطره‌های استروئیدی نیز باعث بهبودی آن می‌شوند.

معمولاً کسانی که به آبله مرغان مبتلا می‌شوند، در معرض ابتلا و تبخال زوستر هم هستند. اما  افراد بالای ۸۰ سال و افرادی که از ضعف سیستم ایمنی بدن برخوردارند، بیشتر در معرض ابتلا به تبخال زوستر قرار دارند. اگر سن شما بالای ۵۰ سال است، امکان دارد پزشک به شما توصیه کند که با تزریق واکسن، از ابتلا به تبخال زوستر پیشگیری کنید.

سخن پایانی

همانطور که در این مقاله خواندید قرنیه چشم میتواند مبتلا به بیماری های متفاوتی بشود اما جای نگرانی نیسن و با مراجعه به پزشگ متخصص به راحتی میتوانید این مشکل را حل کنید.

Rate this post

قرنیه بخشی از پردۀ صُلبیه چشم است که در جلو چشم قرار می گیرد و یک ساختار کاملاً شفاف دارد؛ به طوری که نور را به راحتی از خود عبور می دهد. قرنیه به صورت یک لایه نازک و شفاف عمل می کند و زلالّیه، عنبّیه و مردمک چشم را می پوشاند. قرنیه قطری در حدود ۱۱ تا ۱۲ میلی‌متر و ضریب شکستی در حدود 377/1 دارد. جالب است بدانید که قرنیه هیچ گونه رگی ندارد و مثل پنجره ای عمل می کند که محیط داخلی چشم را از بیرون آن جدا می‌سازد. اگر می خواهید بیشتر با ساختار قرنیه و بیماری ها و عوارضی که می تواند با آنها درگیر شود و روش‌های درمانی آنها آشنا شوید، از شیوا کاور کمک بگیرید و این پست را تا انتها با دقت مطالعه کنید.

وظیفه قرنیه

همان طور که اشاره شد، قرنیه مثل یک پنجره شیشه ای است که محیط داخلی چشم را از محیط بیرون جدا می‌سازد. این پنجره شیشه‌ای دو وظیفه اصلی را بر عهده دارد:

اشتباه نکنید! قرنیه یک عضو مستقل از بدن به شمار نمی رود؛ بلکه خود قسمتی از کره چشم است.

بیشتر بخوانید: راه های شستشوی لنز طبیعی

اختلالات قرنیه

قرنیه به دلایل گوناگون می تواند دچار یک سری اختلالات شود؛ به طوری که اگر این اختلالات به مرحله حادّی برسند، شاید بیمار نیاز به پیوند قرنیه پیدا کند. این اختلالات با توجه به نوع عارضه ممکن است اختلالات ساختاری یا اختلالات عملکردی باشند. به عنوان مثال، بیماری قوز قرنیه (یا Keratoconus) یک عارضۀ ساختاری است. زیرا انحنای قرنیۀ فرد طبیعی نیست و در نتیجه باعث اختلال در بینایی او می‌شود. همچنین بیماران مبتلا به دیستروفی سلول‌های اندوتلیال، که یک نوع اختلال عملکردی در سلول‌های اندوتلیوم (Endothelium)، یعنی درونی ترین لایه قرنیه به شمار می رود، به دلیل عدم شفافیت قرنیه دچار کاهش بینایی شده و نیاز به پیوند قرنیه پیدا می‌کنند.

پیوند قرنیه

پیوند قرنیه

نخستین عمل جراحی پیوند قرنیه که با موفقیت انجام شد، در سال ۱۹۰۵ صورت گرفت. در این عمل جراحی، قرنیه کامل یک بیمار برداشته و قرنیه سالم به جای آن پیوند زده شد. به مرور زمان و با پیشرفت دانش و فناوری چشم پزشکی و ابداع روش‌های جدید، پیوند قرنیه نیز مورد دگرگونی بنیادین قرار گرفت و جراحان موفق شدند تا فقط قسمت معیوب قرنیه را بردارند و همان قسمت از قرنیه سالم را در جای متناظر خود پیوند بزنند. به این تکنیک، “پیوند لایه ای” نیز گفته می شود.

در مورد بیمارانی که دچار کدورت قرنیه، قوز قرنیه و یا سایر اختلالات مربوط به لایه‌های بالایی قرنیه هستند، همان لایه های بالایی و میانی مورد عمل جراحی پیوند قرار می گیرند. همچنین در برخی از افراد مثل بیماران مبتلا به دیستروفی اندوتلیال فوکس، عارضه PPCD (یا Posterior polymorphous corneal dystrophy)، سندروم ICE و بیمارانی که از قبل پیوند تمام ضخامت انجام داده‌اند و پیوند آنها بنا به هر دلیل پس زده و سلول های اندوتلیال از بین رفته اند، تنها همان لایۀ اندوتلیوم پیوند زده می شود و کاری به سایر قسمت‌های قرنیه ندارد. توجه داشته باشید که پیدا کردن قرنیۀ سالم باید از بین اهدا کننده های فوت شده انجام شود که این کار پس از انجام آزمایشات میکروبی و سلول شماری و همچنین پس از طی مراحل قانونی و اداری انجام می‌شود.

بیماری‌های قرنیه‌

اگر بخواهیم به صورت شبیه‌سازی با شما صحبت کنیم، شاید بهتر باشد چشم را به صورت یک دوربین در نظر بگیریم. در این صورت قرنیه مثل شیشۀ جلوی لنز دوربین عمل می‌کند که نه تنها یک پنجرۀ شفاف است که نور را به سمت داخل دوربین و بر روی پرده حساس به نور هدایت می‌کند، بلکه بخش زیادی از فرایند متمرکز ساختن پرتوهای نوری در چشم را نیز انجام می دهد. اهمیت قرنیه برای کل چشم به حدی است که بیماری های قرنیه جزو مهم‌ترین بیماری های چشم به شمار می روند. عدم درمان، یا درمان ناقص و یا درمان دیرهنگام، می‌تواند موجب کدری، انحراف تصویر، زخم و سرانجام نابینایی چشم شود. مهم‌ترین بیماری های قرنیه عبارتند از:

  1. قرنیه مخروطی یا قوز قرنیه
  2. دیستروفی اندوتلیال فوکس
  3. امراض غیر التهابی قرنیه تاولی

قرنیۀ مخروطی یا قوز قرنیه

قوز قرنیه عبارت است از تضعیف و نازک شدن قسمت مرکزی قرنیه به گونه ای که قرنیه شکل گنبدی به خود بگیرد. پیشرفت این بیماری می‌تواند در افراد مختلف فرق کند؛ و سریع، تدریجی یا گسسته اتفاق بیافتد. قوز قرنیه می‌تواند در هر دو چشم و یا فقط در یک چشم اتفاق بیافتد.

قوز قرنیه

دیستروفی اندوتلیال فوکس

این بیماری عبارت است از اختلال وراثتی در لایۀ داخلی قرنیه که اندوتلیوم نام دارد. کار این لایه پمپاژ کردن مایعات به بیرون از قرنیه است تا بتواند قرنیه را از پشت همچنان نازک و شفاف نگه دارد. زمانی که اندوتلیوم کار خود را به درستی انجام دهد، مایعات به بیرون پمپاژ نمی‌شوند و سبب تورم قرنیه می‌شوند و قرنیه تار شده و بینایی را کاهش می‌دهد.

امراض غیر التهابی قرنیه تاولی

در این بیماری قرنیه برای همیشه متورم می‌ماند. عامل این بیماری آسیب دیدن لایه داخلی قرنیه و اندوتلیوم  و بیرون رانده شدن مایعات از بافت آن می‌باشد.

دلایل ایجاد بیماری‌های قرنیه

  1. ایجاد عفونت‌های باکتریایی، قارچی و عفونی.
  2. در بیشتر بیماران، دلیل قرنیه مخروطی (قوز قرنیه) مشخص نیست.
  3. بالا رفتن سن هم می‌تواند بر وضوح و سلامت قرنیه تأثیر بگذارد.
  4. آب مرواریدو ایمپلنت لنزهای داخل چشمی.
  5. در درصد پایینی از بیماران، بیماری غیرالتهابی قرنیه تاولی به دلیل انجام اعمال جراحی رخ می‌دهد.
  6. زمینۀ ارثی
  7. استفاده از لنزهای تماسی
  8. وارد شدن ضربه به چشم
  9. بیماری‌های چشمی ویژه مثل التهاب شبکیه‌ پیگمنتانه، رتینوپاتی نارس، و کراتوکنژنکتیویت بهاره
  10. بیماری‌های سیستمی مثل آموروز مادرزادی لبر، سندرم ایلرز-دانلوس، سندروم دان و اختلال استخوان‌زایی

علائم بیماری‌های قرنیه

تشخیص بیماری قرنیه‌

چشم پزشک قادر است تا از طریق معاینۀ چشم‌ها و استفاده از تجهیزات بزرگنمایی، وجود بیماری قرنیه را تشخیص دهد. برای این منظور با استفاده از لامپ اسلیت و فناوری تشخیص پیشرفته، از جمله توپوگرافی قرنیه می‌توان علائم اولیه آسیب‌های قرنیه از قبیل آب مروارید و سایر مشکلات مربوط به سازۀ قرنیه را تشخیص دهد. پزشک پس از باز کردن مردمک چشم، شبکیه را نیز از لحاظ علائم ‌بیماری مورد بررسی قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: راه های درمان خشکی چشم

درمان بیماری قرنیه

بیماری قرنیه نیز مثل سایر بیماری‌های چشمی باید به سرعت درمان شود. هرچند پیوند قرنیه همیشه یک درمان ضروری برای رفع کدری قرنیه محسوب می شود، اما برخی از شاخص‌ها نیز وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند تا بیماری قرنیه در مراحل اولیه تا مدت‌ها ثابت بماند.

دلایل مؤثر بر آسیب دیدگی قرنیه

التهاب قرنیه معمولاً پس از ورود عوامل ویروسی، باکتریایی، قارچی و یا هر نوع آلودگی خارجی به قرنیه به وجود می‌آید. ویروس‌ها و باکتری‌ها می‌توانند پس از آسیب زدن به جداره قرنیه وارد آن شده و ایجاد تورم، عفونت و زخم کنند. اگر از لنز تماسی استفاده می‌کنید، مراقب نظافت آن باشید. زیرا لنزهای تماسی به سبب تماس مستقیم که با قرنیه چشم دارند، می‌توانند به التهاب آن کمک کنند.

 علائم التهاب قرنیه

  1. درد شدید در چشم
  2. تاری دید
  3. اشک ‌ریزی
  4. سرخی چشم
  5. حساسیت فراوان به نور
  6. آبریزش از چشم آسیب دیده

درمان التهاب قرنیه معمولاً به وسیله قطره‌های ضد قارچ یا آنتی بیوتیک صورت می‌گیرد. البته در برخی موارد نیاز به داروهای ضد ویروس و قطره های استروئیدی نیز هست.

التهاب چشم

تبخال چشمی

تبخال چشمی مثل سایر تبخال‌ها یک نوع عفونت ویروسی است که می‌تواند گاه و بی‌گاه عود کند. علت اصلی تبخال، ویروس هرپس سیمپلکس است که همان عامل تبخال در نقاط دیگر بدن می‌باشد. این ویروس اقدام به ایجاد زخم‌های پراکنده در قرنیه می‌کند که در طول زمان می‌توانند به عمق قرنیه و چشم نفوذ کنند. متأسفانه این بیماری هیچ درمان خاصی ندارد ولی می‌توان با استفاده از یک سری داروهای ضد ویروس یا قطرات استروئیدی آن را کنترل و متوقف کرد.

تبخال زوستر (زونا)

زمانی که یک نفر به آبله مرغان مبتلا می‌شود، ویروس مسبب آن پس از بهبودی در بدن باقی می‌ماند. این ویروس در سیستم عصبی بدن به صورت غیر فعال به زندگی خود ادامه می‌دهد و در زمان‌های دیگری از زندگی خود را به نقاط دیگری از سیستم عصبی منتقل می‌کند و اعضای خاصی از بدن از جمله چشم‌ها را گرفتار خود می‌سازد. هجوم تبخال زوستر به ناحیه صورت می‌تواند باعث بروز آسیب‌های جدی به قرنیه چشم‌ها شود. هر چند این آسیب‌ها می‌توانند خود به خود بهبود پیدا کنند، اما داروهای آنتی ویروس و قطره‌های استروئیدی نیز باعث بهبودی آن می‌شوند.

معمولاً کسانی که به آبله مرغان مبتلا می‌شوند، در معرض ابتلا و تبخال زوستر هم هستند. اما  افراد بالای ۸۰ سال و افرادی که از ضعف سیستم ایمنی بدن برخوردارند، بیشتر در معرض ابتلا به تبخال زوستر قرار دارند. اگر سن شما بالای ۵۰ سال است، امکان دارد پزشک به شما توصیه کند که با تزریق واکسن، از ابتلا به تبخال زوستر پیشگیری کنید.

سخن پایانی

همانطور که در این مقاله خواندید قرنیه چشم میتواند مبتلا به بیماری های متفاوتی بشود اما جای نگرانی نیسن و با مراجعه به پزشگ متخصص به راحتی میتوانید این مشکل را حل کنید.





مقـالات مرتبــط




مقـالات مرتبــط







طراحی و اجرا توسط ویکی دمی
اینستاگرام